İş Sağlığı ve Güvenliğinin kurucusu kabul edilen Bernardino Ramazzini’nin De Morbis Artificum Diatriba kitabında şöyle bahseder; Ramazzini, lağım çukurunu (foseptik) boşaltan bir işçinin çalışmasını anlatmıştır. İşçinin bu işi yaparken çok hızlı çalıştığını gözlediğinde neden bu kadar hızlı çalıştığını sormuş, biraz daha yavaş çalışmasını önermiştir. Ancak işçi, bu işi yaparken gözlerinin sulandığını ve çok acıdığını söyleyerek, bir an önce işi bitirip evine gideceğini ve karanlık bir odada gözlerini kapayıp yatarak dinleneceğini ifade etmiştir. Daha sonra Ramazzini o kentte çok sayıda kör insana rastladığını, yaptığı görüşmede de bu kişilerin foseptik temizleme işi yaptıklarını öğrendiğini belirtmiştir. Bu olay sonrasında hekimlerin hastalarına hangi işi yaptıklarını sormasını önermiş ve hastalığın aslında yapılan meslekle ilişkisi olabileceğini ileri sürüp bu konuda çalışmalar ve iş yerlerinde risk analizleri yapmıştır.
“Hayret ve tereddüt ediyorum. Acaba ilaç ve sinameki kokan muayenehane ve eczanelerde oturan bu azametli ve şık görüntülü doktorların burnuna işyerlerindeki pis kokulu şeyleri mi soksam, yoksa onları bu çukurları görmeye mi davet etsem?” (Bernardino Ramazzini)
1987 yılından beri her yıl 4-10 Mayıs tarihleri arası İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası olarak kutlanmaktır. İş Sağlığı ve Güvenliği kanunu ise hayatımıza 30 Haziran 2012 tarihinde çıkartılan “ 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği kanunu ile girmiştir. Yanlış anlaşılan bir durum var oda şudur; Kamu ve özel tüm işyerlerini kapsayan kanunun sadece iki maddesi “İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi Bulundurma zorunluluğu” kamuda 30 Temmuz 2020 yılına ertelenmiş olup kanunun diğer tüm maddeleri ve cezai sorumlulukları devam etmektedir. Bu kapsamda hastanemizde de ilgili çalışmalar İş Sağlığı ve Güvenliği birimi tarafından yürütülmektedir.
Her ne kadar istatistikler ve araştırmalar inşaat ve maden sektörünün tehlikesinden bahsetmiş olsa da aslında iş kazası ve meslek hastalığında ilk başvurulan yer olan hastanelerimizde çalışanların tehlike ve risklerinden çalışanların etkilenme durumlarıdır. Bu konuda hem ülkemizde hem de dünyada yeterince çalışma ve istatistik bulunmamaktadır.
Her yıl İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarına bağlı 2.5 milyon insan hayatını kaybetmekte ve 25 milyon insan rapor kullanmaktadır. Türkiye’de yıllık ortalama 400.000 iş kazası olmaktadır. Bunların sonucunda kişiler ailelerindeki sevdiklerini kaybetmekte veya yıllarca süren tedavi görmek zorunda kalmaktadırlar. Ülkemiz içinde Gayri Safi Milli hasılatın %4-5 İş Kazası ve Meslek Hastalıklarından doğan sonuçlar için kullanılmaktadır. Bu oran İş Güvenliği ve Meslek Hastalığı konusunda ileride olan ülkelerde %0-1 arasındadır.
Gökçe Güntepe
İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı