MS olarak bilinen Multiple skleroz hastalığı ataklar halinde ortaya çıkan, kol ve/veya bacaklarda güç kaybı, spazm, kas sertliği, kramp, denge kaybı, bulantı, bulanık ve çift görme, yutma zorluğu, uyuşma, karıncalanma, iğnelenme şeklinde duyunun farklı algılanması, hissizlik, idrar kaçırma, cinsel fonksiyon bozukluğu, konuşma bozukluğu şeklinde çeşitli belirtilerle ortaya çıkan nörolojik bir hastalıktır. Ani gelişen bu nörolojik yakınmalar atak olarak ifade edilir ve ataklar en az 24 saat devam eden nörolojik bozukluklardır..
Dünyada yaklaşık 2.3 milyon kişinin ve kadınların erkeklerden daha fazla etkilendiği bilinmektedir. Hastalık başlangıcı en sık olarak 20-50 yaş arasında olmaktadır.
Ortaya çıkış sebebi olarak birçok çok etmen suçlanmakla birlikte altta yatan sebebinin otoimmunite olduğu bilinmektedir. MS gibi otoimmün hastalıklarda bağışıklık sistemi yanlışlıkla vücudunun sağlıklı hücrelerine saldırarak hastalığa yol açmaktadır. MS’ de saldırıya uğrayan bu hücreler santral sinir sistemi olarak bilinen beyin ve omuriliktedir.
Hastalığın tanısı etkilenmiş kişinin şikayetleri, muayene bulguları, MRI, beyin omurilik sıvısından örnek alınarak yapılan testler ve elektrofizyolojik testler ile konmaktadır. Lomber ponksiyon işlemi ile doktorunuz bel bölgesinden beyin omurilik sıvısı (BOS)’nın incelenmesi için numune alır. Hastalığın tanısında BOS incelesi büyük bir önem arz eder.
MS hastalığın tam tedavisi bulunmamaktadır. Tedavi atak tedavisi, hastalık seyrine yönelik tedaviler ve MS ile ilişkili belirtilerin tedavisi şeklindedir. Ataklar sırasında gecikmeden tedaviye başlanmalıdır böylece hastalığın ileride hasar bırakma ihtimali azalmaktadır. Atakların tedavisinde 3-10 gün, damardan, serumla, yüksek doz metilprednizolon kullanılmaktadır.
İnterferon, glatiremer asetat, mitoxantron, fingolimod gibi hastalık seyrine yönelik tedaviler ise kişiye özel olmalı ve erken dönemde doktorunuzun size önerdiği şekilde başlamalıdır.
Sinir sisteminde etkilenen alan ve etkilenme derecesine göre, hastalığının tipi ve şiddeti hastadan hastaya değişebilir ancak hastalığın kişiden kişiye farklı seyir göstermesinin sebebi halen gizemini korumaktadır.
MS hastasıysanız sizi çok yoracak etkinlik ve işlerden kaçının, düzenli ve sağlıklı beslenmeye özen gösterin, alkol ve sigara gibi zararlı maddeleri hayatınızdan uzak tutun, hareket edin, şikayetlerinizi artırabilecek olan çok sıcak ortamlardan (hamam, sauna) uzan durun, stresden uzak durmaya çalışın ve unutmayın ki MS hastalığı sizin mutluluk, sevme ve yaşama sevincinize engel değildir.
Dr. Öğr. Üye. Demet Şeker
Nöroloji Uzmanı