Parkinson Hastalığı; beyinde dopamin adı verilen maddeyi üreten hücrelerin kaybı ile karakterize ilerleyici bir hastalıktır. Dopamin, hareketlerimizi akıcı ve birbirleri ile uyumlu yapabilmemizi sağlar. Beyindeki dopamin miktarında azalma Parkinson hastalarında gördüğümüz hareketlerde yavaş-lamaya sebep olur.
Parkinson Hastalığı, genel nüfusta yaklaşık binde 3 görülürken 65 yaş üzerinde bu oran yaklaşık yüzde 1-3 arasındadır. Hastalığın ortaya çıkma yaşı ortalama 60 olmakla birlikte nadiren 30 yaşından önce görülebilmektedir. Genç hastalarda genellikle ailesel formlar görülür.
Parkinson Hastalığının belirtileri hareketle ilgili olanlar ve hareketle ilgili olmayanlar (motor ve non-motor belirtiler) olarak sınıflanabilir. Koku alma duyusunda azalma/kayıp, uyku düzeninde bozulma, kabızlık ve depresyon gibi non-motor belirtiler hastalığa tanı konmadan yıllarca önce ortaya çıkabilmektedir. Motor bulgular ise başlıca titreme, hareketlerde yavaşlama (bradikinezi), kol ve bacaklar veya gövdede katılık, denge sorunları, düşmeler (postural instabilite) dir.
Hastalık bulguları ve ilerleme hızı kişiden kişiye değişir. Titreme en sık görülen bulgulardan biri olmakla birlikte hastaların %15’inde yaşam boyu titreme hiç görülmez. Şikayetler genellikle vücudun tek bir tarafında başlar ve bir tarafta baskındır. Erken evrelerde ayakta dururken veya ani hare-ketlerde denge sağlama güçlüğü ve ani düşmeler görülebilmektedir. Parkinson hastaları daha yavaş konuşup konuşurken daha az yüz ifadesi kullanabilir. Yürürken bir kol diğerine göre daha az savrulabilir, bir bacağını sürükleyerek yürüyebilir. Hareketsizliğe bağlı omuz ağrısı da sık görülmektedir.
Parkinson Hastalığını tanımak için özel bir test yoktur. Bu hastalığın tanısı benzer şikayet/bulgulara sebep olabilecek diğer durumların elenmesiyle konur. Parkinson Hastalığı, ilerleyici bir hastalık olsa da uygun tedavi ile bulgular en aza indirilebilmektedir. Çoğu hasta düzenli takip ve tedavi ile uzun yıllar boyu normal hayatını sürdürebilmektedir. Tedavi kişiye özeldir. Hastanın yaşına, hastalığın belirtilerine ve evresine göre farklı yöntemler tercih edilebilmektedir. Hastalık ilaçla tedavi edilemez yahut ilaç kullanımı ile ilişkili yan etki mevcutsa cerrahi yöntemler uygulanabilir.
Tedavi seçeneklerini en iyi şekilde değerlendirebilmek ve hastalığın gidişatını yavaşlatmak adına erken başvuru önemlidir. Hastalığın belirti ve bulguları saptanır saptanmaz uzman görüşü alınmalıdır.
Uzm. Dr. Zeynep Ünlütürk
Nöroloji Uzmanı
